مطالب دندانپزشکی
آمالگام چيست؟
آمالگام ماده مخصوص پر كردن دندانهاست. اين ماده كه پر كردگي نقره اي نيز ناميده مي شود حاوي جيوه است كه بحث هاي گوناگوني درباره آن ميشود. اين ماده مخلوطي از چندين فلز است كه بيش از 100 سال است در دندانپزشكي استفاده مي شود فلزات نقره جيوه قلع و مس و مقدار ناچيز روي اينديوم يا پالاديوم از تركيبات آمالگام است. با پيشرفت مواد جديد همرنگ دندان امالگام كمتر مورد استفاده قرار مي گيرد ولي باز در بعضي جاها تنها مي توان از آن استفاده كرد همچنين قيمت آن كمتر از ساير ترميمي هاست و فشارهاي جویدن آن را به خوبي تحمل مي كند.
آمالگام ماده مخصوص پر كردن دندانهاست. اين ماده كه پر كردگي نقره اي نيز ناميده مي شود حاوي جيوه است كه بحث هاي گوناگوني درباره آن ميشود. اين ماده مخلوطي از چندين فلز است كه بيش از 100 سال است در دندانپزشكي استفاده مي شود فلزات نقره جيوه قلع و مس و مقدار ناچيز روي اينديوم يا پالاديوم از تركيبات آمالگام است. با پيشرفت مواد جديد همرنگ دندان امالگام كمتر مورد استفاده قرار مي گيرد ولي باز در بعضي جاها تنها مي توان از آن استفاده كرد همچنين قيمت آن كمتر از ساير ترميمي هاست و فشارهاي جویدن آن را به خوبي تحمل مي كند.
آيا آمالگام بي خطر است؟
ميليونها نفر از مردم جهان داراي پركردگي امالگام هستند اگرچه امروز بحثهاي فراواني در مورد اثر جيوه در امالگام بر روي بدن جريان است اما محققين هنوز شواهدي دال بر ارتباط آمالگام با مشكلات سلامت بدن نيافته اند. FDA هيچ دليلي براي محدوديت استفاده از آن ذكر نكرده است.
منظور از دندانهاي حساس چيست؟
وقتي كه دندان در اثر يكسري تحريكات، دچار درد و ناراحتي مي گردد ما آن را حساس مي ناميم. اين تحريكات مي تواند شامل:
• نوشيدني ها يا غذاي سرد
• نوشيدني ها يا غذاي گرم
• شيريني ها
• لمس
2 نوع حساسيت داريم:
حساسيت عاجي
وقتي است كه عاج دندان پوشش خود را از دست مي دهد. و در واقع عريان مي شود. عاج معمولاً با مينا پوشيده مي شود. درون عاج رشته هاي عصبي باريكي جود دارد كه وقتي عاج تحريك مي شود اين رشته ها پاسخ عصبي مي دهند و ما آن را به صورت درد يا احساس ناخوشايندي درك مي كنيم حساسيت عاجي مي تواند يك يا چندين دندان را درگير كند. علل حساسيت عاجي عبارتند از:
• مسواك زدن تند و خشن كه سطح دندان را مي خراشد و باعث از بين رفتن مينا يا سمنتوم مي شود.
• بهداشت ضعيف دهان كه اجازه مي دهد جرمها به زير لثه رسوخ كنند
• خراشيدن دراز مدت دندان
• پوسيدگي
• يك پركردگي قديمي همراه با ترك يا نشت • تحليل لثه كه باعث نمايان شدن سطح ريشه مي شود.
• جراحي لثه كه سطح ريشه را نمايان مي سازد.
• سفيد كردن بيش از حد دندان در افرادي كه سطوح ريشه اشان قبلا عريان و نمايان شده است.
حساسيت پالپي
واكنشي از پالپ دندان (توده اي از رگ و عصب درون مركز دندان)
حساسيت پالپي محدوده يك دندان را درگير مي كند و علل آن شامل: 1ـ پوسيدگي يا عفونت 2ـ يك پر كردگي تازه 3ـ فشار زياد ناشي از دندان قروچه و سائيدن دندانها با هم اگر شما موقع بستن فك يك درد تيز را احساس كنيد شما ممكن است يك دندان ترك خورده يا شكسته يا پركردگي ترك خورده داشته باشيد. درهر نوع حساسیت معمولا واکنش به سرما و گرما وفشار وجود دارد. اگر در يك دندان حساسيت به سرما كم كم پيشرفت كند و تبديل به حساسيت به گرما شود اين نشانه اي از درگيري شديد عصب دندان است و درمان ريشه ضرورت پيدا مي كند.
ميليونها نفر از مردم جهان داراي پركردگي امالگام هستند اگرچه امروز بحثهاي فراواني در مورد اثر جيوه در امالگام بر روي بدن جريان است اما محققين هنوز شواهدي دال بر ارتباط آمالگام با مشكلات سلامت بدن نيافته اند. FDA هيچ دليلي براي محدوديت استفاده از آن ذكر نكرده است.
منظور از دندانهاي حساس چيست؟
وقتي كه دندان در اثر يكسري تحريكات، دچار درد و ناراحتي مي گردد ما آن را حساس مي ناميم. اين تحريكات مي تواند شامل:
• نوشيدني ها يا غذاي سرد
• نوشيدني ها يا غذاي گرم
• شيريني ها
• لمس
2 نوع حساسيت داريم:
حساسيت عاجي
وقتي است كه عاج دندان پوشش خود را از دست مي دهد. و در واقع عريان مي شود. عاج معمولاً با مينا پوشيده مي شود. درون عاج رشته هاي عصبي باريكي جود دارد كه وقتي عاج تحريك مي شود اين رشته ها پاسخ عصبي مي دهند و ما آن را به صورت درد يا احساس ناخوشايندي درك مي كنيم حساسيت عاجي مي تواند يك يا چندين دندان را درگير كند. علل حساسيت عاجي عبارتند از:
• مسواك زدن تند و خشن كه سطح دندان را مي خراشد و باعث از بين رفتن مينا يا سمنتوم مي شود.
• بهداشت ضعيف دهان كه اجازه مي دهد جرمها به زير لثه رسوخ كنند
• خراشيدن دراز مدت دندان
• پوسيدگي
• يك پركردگي قديمي همراه با ترك يا نشت • تحليل لثه كه باعث نمايان شدن سطح ريشه مي شود.
• جراحي لثه كه سطح ريشه را نمايان مي سازد.
• سفيد كردن بيش از حد دندان در افرادي كه سطوح ريشه اشان قبلا عريان و نمايان شده است.
حساسيت پالپي
واكنشي از پالپ دندان (توده اي از رگ و عصب درون مركز دندان)
حساسيت پالپي محدوده يك دندان را درگير مي كند و علل آن شامل: 1ـ پوسيدگي يا عفونت 2ـ يك پر كردگي تازه 3ـ فشار زياد ناشي از دندان قروچه و سائيدن دندانها با هم اگر شما موقع بستن فك يك درد تيز را احساس كنيد شما ممكن است يك دندان ترك خورده يا شكسته يا پركردگي ترك خورده داشته باشيد. درهر نوع حساسیت معمولا واکنش به سرما و گرما وفشار وجود دارد. اگر در يك دندان حساسيت به سرما كم كم پيشرفت كند و تبديل به حساسيت به گرما شود اين نشانه اي از درگيري شديد عصب دندان است و درمان ريشه ضرورت پيدا مي كند.
تشخيص
دندانپزشك معمولاً با گرفتن يك تاريخچه و نيز استفاده از محركهاي مختلف فشار حساسيت را تشخيص مي دهد.
سيگاركشيدن خطري براي سلامتي لثه ها
آيا مي دانيد نيمي از بيماريهاي پريودنتال در افراد سيگاري ناشي از كشيدن سيگار است بيماري مزمن شده در درازمدت باعث از دست رفتن دندانها مي شود. محققان معتقدند كه استفاده از تنباكو يكي از فاكتورهاي مهم در پيشرفت بيماري لثه است. از طرفي سيگار باعث مي شود كه درمان در اين افراد سخت تر باشد و در واقع باعث كاهش بهبود بيماري پس از درمان مي شود. به عنوان مثال، روكش و بريج در افرادي سيگاري عمر چنداني نخواهد داشت زيرا سيگار باعث تحليل لثه اطراف روكش مي شود درمان ايمپلنت در اين افراد ممكن است به شكست بيانجامد و نيز درمان هاي زيبايي مثل لامينتها در اين افراد نتيجه مثبتي نخواهد داشت. مطالعات نشان داده كه سيگاري ها جرم دنداني بيشتري دارند (به علت كاهش بزاق) و نيز تحليل استخوان بيشتر و پاكت عميق تري دارند. سيگاري ها خونريزي از لثه و قرمزي لثه كمتري دارند كه ممكن است فرد فكر كند كه لثه سالمی دارد كه كاملاً بر عكس است. مطب دندانپزشكي مكاني خوب براي افراد سيگاري براي ترك سيگار است دندانپزشك مي تواند به خوبي تاثيرات سيگار بر دهان را نشان دهد.
سرطان دهان
• %90 از افرادی که سرطان دهان و بعضي انواع سرطان گلو دارند تنباكو مصرف كرده اند خطر گسترش اين سرطانها با تعداد دفعات مصرف تنباكو يا طول مصرف آن ارتباط نزديك دارد.
• سيگاري ها 6 برابر بيشتر از غير سيگاري ها به اين سرطان دچار مي شوند.
• حدود %37 بيماراني كه پس از درمان سرطان دهان سيگاركشيدن را ادامه داند مبتلا به سرطان هاي دومي در اين ناحيه شدند.
• سيگاركشيدن مي تواند موجب سرطان در نواحي مختلف دهان و نيز در حنجره ريه، مري، كليه، مثانه و چند ارگان ديگر بدن شود.
دندانپزشك معمولاً با گرفتن يك تاريخچه و نيز استفاده از محركهاي مختلف فشار حساسيت را تشخيص مي دهد.
سيگاركشيدن خطري براي سلامتي لثه ها
آيا مي دانيد نيمي از بيماريهاي پريودنتال در افراد سيگاري ناشي از كشيدن سيگار است بيماري مزمن شده در درازمدت باعث از دست رفتن دندانها مي شود. محققان معتقدند كه استفاده از تنباكو يكي از فاكتورهاي مهم در پيشرفت بيماري لثه است. از طرفي سيگار باعث مي شود كه درمان در اين افراد سخت تر باشد و در واقع باعث كاهش بهبود بيماري پس از درمان مي شود. به عنوان مثال، روكش و بريج در افرادي سيگاري عمر چنداني نخواهد داشت زيرا سيگار باعث تحليل لثه اطراف روكش مي شود درمان ايمپلنت در اين افراد ممكن است به شكست بيانجامد و نيز درمان هاي زيبايي مثل لامينتها در اين افراد نتيجه مثبتي نخواهد داشت. مطالعات نشان داده كه سيگاري ها جرم دنداني بيشتري دارند (به علت كاهش بزاق) و نيز تحليل استخوان بيشتر و پاكت عميق تري دارند. سيگاري ها خونريزي از لثه و قرمزي لثه كمتري دارند كه ممكن است فرد فكر كند كه لثه سالمی دارد كه كاملاً بر عكس است. مطب دندانپزشكي مكاني خوب براي افراد سيگاري براي ترك سيگار است دندانپزشك مي تواند به خوبي تاثيرات سيگار بر دهان را نشان دهد.
سرطان دهان
• %90 از افرادی که سرطان دهان و بعضي انواع سرطان گلو دارند تنباكو مصرف كرده اند خطر گسترش اين سرطانها با تعداد دفعات مصرف تنباكو يا طول مصرف آن ارتباط نزديك دارد.
• سيگاري ها 6 برابر بيشتر از غير سيگاري ها به اين سرطان دچار مي شوند.
• حدود %37 بيماراني كه پس از درمان سرطان دهان سيگاركشيدن را ادامه داند مبتلا به سرطان هاي دومي در اين ناحيه شدند.
• سيگاركشيدن مي تواند موجب سرطان در نواحي مختلف دهان و نيز در حنجره ريه، مري، كليه، مثانه و چند ارگان ديگر بدن شود.
شكست در درمان ايمپلنت
ايمپلنت در افراد سيگاري مي تواند جايگزيني براي دندانهاي از دست رفته باشد اما در اين افراد سيگاري مي تواند منجر به شكست شود. در واقع بايد افراد سيگاري را به اين امر معطوف كرد كه درمان ايمپلنت در آنها ممكن است سرانجامي نداشته باشد.
آبسه چيست؟
منطقه محدودي از چرك ناشي از عفونت باكتريايي است سيستم ايمني بدن به عفونت واكنش نشان مي دهد گلبولهاي سفيد خون را به محلول عفونت مي فرستد تا به مقابله با آن بپردازد. چرك مخلوطي از سلولهاي مرده و زنده خون آنزيمها و بقاياي تخريب شده سلول ها و بافتهاست وقتي كه راهي براي خروج چرك وجود داشته باشد آبسه تشكيل مي شود. آبسه ها در هر جاي بدن مي توانند تشكيل شوند در دهان آبسه ها در بافت لثه يا در ريشه هاي دندان و بافتهاي اطراف دندان تشكيل مي شود . علت آن مي تواند تروما (غذا يا بقاياي جمع شده در عمق لثه) باكتري ها (كه وارد فضاي پالپ شده اند) يا يك پاكت پريودنتالي عميق باشد. افراد با مقاومت كم بدن در معرض تشكيل بيشتر آبسه ها هستند. در ابتدا آبسه ممكن است موجب سردرد شود كه مي تواند شديد باشد عصب دندان مي تواند عفوني شود عفونت از لثه گذشته و در دهان باز شود وقتي آبسه به دهان راه باز مي كند درد كاهش مي يابد اما درمان دندانپزشكي بايستي انجام شود. اگر آبسه درمان نشود عفونت به ساير جاهاي سر و گردن گسترش مي يابد.
ايمپلنت در افراد سيگاري مي تواند جايگزيني براي دندانهاي از دست رفته باشد اما در اين افراد سيگاري مي تواند منجر به شكست شود. در واقع بايد افراد سيگاري را به اين امر معطوف كرد كه درمان ايمپلنت در آنها ممكن است سرانجامي نداشته باشد.
آبسه چيست؟
منطقه محدودي از چرك ناشي از عفونت باكتريايي است سيستم ايمني بدن به عفونت واكنش نشان مي دهد گلبولهاي سفيد خون را به محلول عفونت مي فرستد تا به مقابله با آن بپردازد. چرك مخلوطي از سلولهاي مرده و زنده خون آنزيمها و بقاياي تخريب شده سلول ها و بافتهاست وقتي كه راهي براي خروج چرك وجود داشته باشد آبسه تشكيل مي شود. آبسه ها در هر جاي بدن مي توانند تشكيل شوند در دهان آبسه ها در بافت لثه يا در ريشه هاي دندان و بافتهاي اطراف دندان تشكيل مي شود . علت آن مي تواند تروما (غذا يا بقاياي جمع شده در عمق لثه) باكتري ها (كه وارد فضاي پالپ شده اند) يا يك پاكت پريودنتالي عميق باشد. افراد با مقاومت كم بدن در معرض تشكيل بيشتر آبسه ها هستند. در ابتدا آبسه ممكن است موجب سردرد شود كه مي تواند شديد باشد عصب دندان مي تواند عفوني شود عفونت از لثه گذشته و در دهان باز شود وقتي آبسه به دهان راه باز مي كند درد كاهش مي يابد اما درمان دندانپزشكي بايستي انجام شود. اگر آبسه درمان نشود عفونت به ساير جاهاي سر و گردن گسترش مي يابد.
تشخيص
علايم
علامت اصلي، درد مداوم و ناخوشايند است در ابتدا دندان نسبت به گرما و فشار موقع جويدن حساس مي شود سپس ممكن است تب رخ دهد. لنف نودهاي زير فك يا گردني حساس شده و يا در سينوس ممكن است درد احساس شود.
تشخيص
معمولاً دندانپزشك آبسه دندان را با معاينه دهان و دندان تشخيص مي دهد.
راه هاي تشخيص:
• ضربه آرام به دندان ها
• آزمايش حرارتي
• استفاده از يك تستر الكتريكي
• ممكن است استفاده از X.ray هم ضرورت داشته باشد.
وقتي آب تخليه مي شود علايم آبسه فرو كش میكنند اما عفونت كما كان پابرجاست تا زماني كه دندان درمان شود.
پيشگيري
رعايت بهداشت خوب دهان با تميز نكه داشتن لثه ها و دندان ها از بقاياي غذايي مي تواند پيشگيري كننده باشد معاينات منظم دندانپزشكي بسيارمهم است اگر شما يك سيستم ايمني ضعيف داشته باشيد دندانپزشك را از اين امر آگاه كنيد.
درمان
ابتدا بايستي آبسه تخليه شود كه با آن درد و مقدار زيادي عفونت كاهش مي يابد سپس درمان ريشه ممكن است لازم باشد و بايستي سريعاً انجام شود. اگر آبسه بافت لثه را درگير كرده باشد توصيه مي شود دهان را با آب گرم شستشو کنید اين كار چند بار در روزوچندين روز بايستي انجام شود. استفاده از آنتي بيوتيك براي حذف كامل عفونت ضروري است. راديوگرافي از دندان 6 ماه بعد براي اطمينان از حذف عفونت لازم است.
فاصله بين دندانها
دياستما به فاصله بين دندانها گفته مي شود كه اغلب بين دو دندان جلويي بالا رخ مي دهد (ممكن است درجاهاي ديگر دهان هم رخ دهد.) ناهماهنگي بين سايز فك و ساير دندانها مي تواند موجب فاصله بين دندانها و يا شلوغي دندانها شود. اگردندانها نسبت به فك كوچكتر باشند اصولاً فاصله بين دندانها رخ مي دهد. گاهي فاصله به علل ديگر اتفاق مي افتد. ممكن است يك يا چند دندان اصلاً وجود نداشته باشد يا دندان نسبت به اندازه نرمال خيلي كوچكتر باشد. مثلاً در دندان ثنا يا كناري بالا گاهي فرنوم لبی بالا مي تواند عامل اين مشكل باشد. فرنوم لبي قطعه اي بافتي است كه از طرف داخل لب بالا به لثه بالايي 2 دندان بالا مي چسبد اگر اين بافت پيشرفت كند و به وسط 2 دندان جلويي حركت كند مانع از چسبيدن دو دندان به هم مي شود. بچه ها ممكن است يك سري فاصله های موقت بين دندانهايشان داشته باشند اين فاصله وقتي كه دندانهاي دائمي رشد كنند و به حد نهايي برسد از بين مي رود.
علايم
علامت اصلي، درد مداوم و ناخوشايند است در ابتدا دندان نسبت به گرما و فشار موقع جويدن حساس مي شود سپس ممكن است تب رخ دهد. لنف نودهاي زير فك يا گردني حساس شده و يا در سينوس ممكن است درد احساس شود.
تشخيص
معمولاً دندانپزشك آبسه دندان را با معاينه دهان و دندان تشخيص مي دهد.
راه هاي تشخيص:
• ضربه آرام به دندان ها
• آزمايش حرارتي
• استفاده از يك تستر الكتريكي
• ممكن است استفاده از X.ray هم ضرورت داشته باشد.
وقتي آب تخليه مي شود علايم آبسه فرو كش میكنند اما عفونت كما كان پابرجاست تا زماني كه دندان درمان شود.
پيشگيري
رعايت بهداشت خوب دهان با تميز نكه داشتن لثه ها و دندان ها از بقاياي غذايي مي تواند پيشگيري كننده باشد معاينات منظم دندانپزشكي بسيارمهم است اگر شما يك سيستم ايمني ضعيف داشته باشيد دندانپزشك را از اين امر آگاه كنيد.
درمان
ابتدا بايستي آبسه تخليه شود كه با آن درد و مقدار زيادي عفونت كاهش مي يابد سپس درمان ريشه ممكن است لازم باشد و بايستي سريعاً انجام شود. اگر آبسه بافت لثه را درگير كرده باشد توصيه مي شود دهان را با آب گرم شستشو کنید اين كار چند بار در روزوچندين روز بايستي انجام شود. استفاده از آنتي بيوتيك براي حذف كامل عفونت ضروري است. راديوگرافي از دندان 6 ماه بعد براي اطمينان از حذف عفونت لازم است.
فاصله بين دندانها
دياستما به فاصله بين دندانها گفته مي شود كه اغلب بين دو دندان جلويي بالا رخ مي دهد (ممكن است درجاهاي ديگر دهان هم رخ دهد.) ناهماهنگي بين سايز فك و ساير دندانها مي تواند موجب فاصله بين دندانها و يا شلوغي دندانها شود. اگردندانها نسبت به فك كوچكتر باشند اصولاً فاصله بين دندانها رخ مي دهد. گاهي فاصله به علل ديگر اتفاق مي افتد. ممكن است يك يا چند دندان اصلاً وجود نداشته باشد يا دندان نسبت به اندازه نرمال خيلي كوچكتر باشد. مثلاً در دندان ثنا يا كناري بالا گاهي فرنوم لبی بالا مي تواند عامل اين مشكل باشد. فرنوم لبي قطعه اي بافتي است كه از طرف داخل لب بالا به لثه بالايي 2 دندان بالا مي چسبد اگر اين بافت پيشرفت كند و به وسط 2 دندان جلويي حركت كند مانع از چسبيدن دو دندان به هم مي شود. بچه ها ممكن است يك سري فاصله های موقت بين دندانهايشان داشته باشند اين فاصله وقتي كه دندانهاي دائمي رشد كنند و به حد نهايي برسد از بين مي رود.
درمان
گاهي دیاستما جزئي از يكسري مشكلات دهاني مي باشد كه نياز به درمان ارتدنسي دارد. در بعضي موارد هم دیاستما تنها مشكل موجود است. بهرحال افراد مايلند فاصله را به خاطر مسائل زيبايي ببندند. بعضي افراد از ارتدنسي استفاده مي كنند و فاصله را با اين روش مي بندند وقتي كه دندان ثنايايي كناري كوچك است ممكن است با روكش كردن اين 2 دندان يا روکش كردن يا باندينگ یا كمپوزيت اين فاصله بسته شود. وقتي كه اين فاصله به علت نبود دندانهاي دائمي باشد نياز به كاشت دندان (ايمپلنت بريج يا پارسل) مي باشد. اگر فرنوم باعث اين مشكل باشد با استفاده از روش جراحي به نام فرنكتومي اين فرنوم را برمي دارند اگر اين عمل از سن پايين انجام شود ممكن است بدون نياز بكار ديگر، این فاصله گرفته شود اما در سنين بالا نياز به ارتدنسي مي باشد.
گاهي دیاستما جزئي از يكسري مشكلات دهاني مي باشد كه نياز به درمان ارتدنسي دارد. در بعضي موارد هم دیاستما تنها مشكل موجود است. بهرحال افراد مايلند فاصله را به خاطر مسائل زيبايي ببندند. بعضي افراد از ارتدنسي استفاده مي كنند و فاصله را با اين روش مي بندند وقتي كه دندان ثنايايي كناري كوچك است ممكن است با روكش كردن اين 2 دندان يا روکش كردن يا باندينگ یا كمپوزيت اين فاصله بسته شود. وقتي كه اين فاصله به علت نبود دندانهاي دائمي باشد نياز به كاشت دندان (ايمپلنت بريج يا پارسل) مي باشد. اگر فرنوم باعث اين مشكل باشد با استفاده از روش جراحي به نام فرنكتومي اين فرنوم را برمي دارند اگر اين عمل از سن پايين انجام شود ممكن است بدون نياز بكار ديگر، این فاصله گرفته شود اما در سنين بالا نياز به ارتدنسي مي باشد.